Kunstzinnig Vermaak

Tegenwoordig geldt Den Haag door het Panorama Mesdag als dé panoramastad van Nederland, maar historisch gezien verdient Amsterdam deze titel.
Al vroeg in de negentiende eeuw werden hier panoramaschilderingen getoond en in 1880 opende in Amsterdam het eerste permanente stenen Panoramagebouw van Nederland. Dit gebouw, speciaal bedoeld voor de presentatie van panorama’s, was beeldbepalend voor de Plantagebuurt. Toen de panorama-hype over was, raakte het in verval en werd het uiteindelijk, in 1936, gesloopt.
Verreweg de meeste van de honderden panorama’s die door heel Europa op tournee gingen, zijn verloren gegaan. In het gebouw in de Plantage zijn in de loop van ruim 40 jaar zes panorama’s te zien geweest, de een wat langer dan de ander.
Het gebouw beschikte ook over een Kunstzaal. Dit was een belangrijk podium voor tentoonstellingen van eigentijdse kunst voordat het Stedelijk Museum die functie ging vervullen. De meer dan 100 tentoonstellingen tezamen vormen een prachtige dwarsdoorsnede van de Amsterdamse en Nederlandse kunstwereld rond 1900.
Als kunstuiting had het panorama een twijfelachtig imago. Sommige kunstenaars keken erop neer, ze vonden het geen ware kunst en weigerden eraan mee te werken. Vincent van Gogh vond dat maar arrogant, want ‘wat is gemakkelijker, aan een panorama te schilderen of te weigeren aan een panorama te schilderen. Wat is artistieker, iets te doen of iets niet te doen?’

Organisatie: afdeling Zuid.